تاکسی‌های اینترنتی که از طریق اپلیکیشن‌های نصب‌شده روی گوشی‌های تلفن‌همراه، مسافران و رانندگان را به هم متصل می‌کردند، از اوایل دهه 90 در ایران شروع به‌فعالیت ‌کردند. هرچند همه‌گیرشدن آن‌ها و آشنا شدن عموم مردم با این کمپانی‌ها چند سالی طول کشید و موافقان و مخالفان زیادی را به خود دید، اما رشد و گسترش و فراگیر شدن آن‌ها با همه موانع و مخالفت‌ها به‌شکلی خیره‌کننده سرعت یافت.

شرکت تپسی هم که سه، چهار سال پس از اعلام حضور اسنپ وارد چرخه خدمات‌رسانی شد و تا به امروز بخشی از نیاز بازار را پاسخگو بوده، زمانی مشهور به دریافت هزینه کمتر برای مسیرهای کوتاه‌تر نسبت به رقیب قدیمی‌ترش بود.

رشد این شکل جدید حمل‌ونقل همچنان با سرعت هرچه بیشتر ادامه پیدا کرد و شهرهای بزرگ و کوچک یکی پس از دیگری به قلمرو فعالیت تاکسی‌های اینترنتی اضافه شدند و روز به‌روز به تعداد رانندگان و مسافران این سکوها افزوده شد. شاید اغراق نباشد اگر بگوییم امروز دیگر زندگی در شهر را نمی‌شود بدون وجود تاکسی‌های اینترنتی تصور کرد.

اما حالا بعد از گذشت سال‌ها، کاستی‌ها در مجموعه‌های آنلاین خود را نشان می‌دهد و کاربران با یادآوری و اشاره به نقاط مثبت گذشته، از وضعیت امروز برخی از این پلت‌فرم‌های اینترنتی ابراز نارضایتی می‌کنند.

تاکسی‌های اینترنتی همچنان فعال هستند

در ابتدای ورود تاکسی‌های اینترنتی به عرصه کارزار جابه‌جایی مسافر، قیمت آن‌ها به شکلی باورنکردنی ارزان به‌نظر می‌رسید؛ شاید چون با قیمت آژانس‌های تاکسی تلفنی مقایسه می‌شد که باید هزینه خالی ‌برگشتن راننده به آژانس را هم به‌کرایه اضافه می‌کردند.

اندکی بعد اما با کناررفتن تاکسی‌های تلفنی از میدان رقابت، قیمت تاکسی‌های اینترنتی به‌طور پیوسته افزایش یافت. برخلاف تاکسی‌های تلفنی و کرایه‌ای، راننده مجبور نیست مسیر برگشت را خالی طی کند و بنابراین موقع برگشت هم عایدی خواهد داشت و برایش سودآور است.

پایتخت‌نشین‌ها و سایر ساکنان کلانشهرها که از خدمات تاکسی آنلاین استفاده می‌کنند، به‌رغم نارضایتی نسبی از تنزل سطح کیفی همچنان مشتری پروپاقرص آن‌ها هستند؛ تا جایی که میزان استفاده از این سیستم حمل‌ونقل به‌گفته برخی از کارشناسان به اندازه ناوگان اتوبوسرانی است.

این پارادوکس، یکی از ابهامات بازار تاکسی‌های اینترنتی است؛ ضمن آن‌که چگونگی برخورداری از بازار جابه‌جایی مسافر هم با همه نارضایتی‌ها جالب‌توجه است.

بخشی از مسافران تاکسی آنلاین از کیفیت ارائه خدمات این مدل حمل‌ونقل ناراضی بوده و نرخ بهای سفر را مطلوب ارزیابی نمی‌کنند؛ اما عدم‌دسترسی به شیوه مطلوب دیگر در جابه‌جایی باعث شده تا همچنان مشتری تاکسی آنلاین باشند.

مخصوصا مناطق و محلاتی که دسترسی به مترو و اتوبوس در آن‌ها راحت نیست یا اصلا وجود ندارد. سفر با تاکسی‌های آنلاین در کلانشهرها به‌یکی از روش‌های اصلی جابه‌جایی مسافران تبدیل شده است.

اگرچه رواج پلت‌فرم‌های تاکسی آنلاین مزایای متعددی را در اختیار شهروندان قرار داده، اما افت کیفیت ارائه سرویس حمل‌ونقلی با این پلت‌فرم‌ها به‌مرور زمان، گلایه‌های متعددی را از سوی بخشی از شهروندان به‌همراه داشته است.

مواردی از جمله عدم‌حس امنیت کافی در سفر با تاکسی آنلاین به‌دلیل عدم پایش دقیق رانندگان از سوی شرکت، کیفیت پایین خودرو و ایمنی پایین، افزایش زمان معطلی برای پذیرش سفر به‌خصوص در ساعات ترافیک صبحگاهی و پایان شب و رفتار نامناسب برخی رانندگان از اصلی‌ترین دلایل نارضایتی شهروندانی گزارش شده که از خدمات تاکسی آنلاین استفاده می‌کنند.

درعین حال برخی شهروندان استفاده‌کننده از این خدمات معتقدند رقم پرداختی برای سفر با این پلت‌فرم‌ها به‌دلیل عیوب یادشده مطلوب نیست.

مورد دیگر که موجب ناراحتی شده و می‌شود، به‌عنوان مثال گفته می‌شود تاخیر در رسیدن خودرو به مبدا پرتکرارترین دلیل نارضایتی شهروندان از رانندگان تپسی است. البته این موضوع می‌تواند به اختلالات سراسری اینترنت کشور مربوط باشد تا نارسایی یک پلت‌فرم.

برخورد نامناسب برخی از رانندگان هم به‌عنوان یکی از گلایه‌های کاربران اعلام شده است. به‌عنوان مثال گویا این موارد در اپلیکیشن و سایت تپسی از طرف مسافران ثبت و پیگیری هم شده؛ اما از قرار معلوم نتیجه‌ای نداشته و کاربران مجددا شاهد رفتارهای نامناسب بوده‌اند.

فعالیت رانندگان رصد می‌شود

چندی پیش یکی از مدیران یکی از این تاکسی‌های برخط دراین‌باره گفته بود ما به‌طور مستمر درحال رصد فعالیت رانندگان هستیم.

برای مقابله و رفع نارسایی‌ها و عملکرد رانندگان مقررات بازدارنده‌ای وضع شده و اجرا می‌شود. ما همواره از کاربران می‌خواهیم هرگونه تخلفی را به‌سرعت با ما در میان بگذارند.

اطمینان می‌دهیم تمامی نظرات و انتقادات با دقت بررسی شده و قطعا در بهبود کیفیت ناوگان نقش به‌سزایی خواهد داشت.

وی همچنین گفته در کنار آموزش مجدد به رانندگان خاطی و مسدود کردن حساب کاربری، کمترین و بیشترین واکنش ما از سمت مسافران تپسی است.

این سختگیری و برخورد به بیش از 42 هزار اخطار و تذکر منتهی شده و 3 هزار و 700 راننده با تکرار رفتار نامناسب به‌طور دائم از مجموعه تپسی حذف شدند.

با این حال تمام اصول نظارتی و اجرایی مورد نیاز برای همه تاکسی‌های اینترنتی پیش‌تر در «دستورالعمل نظارت بر چگونگی فعالیت ارائه‌دهندگان خدمات هوشمند مسافر» مصوب سال 1398 به‌طور دقیق مشخص شده است و تنها به‌اعمال برخی اصلاحات در این دستورالعمل یا صدور دستورالعمل‌های تکمیلی نیاز است.

طی 7 - 8 سال گذشته، ابزارهای نظارتی بر فعالیت تاکسی‌های اینترنتی در اختیار سازمان‌ها و نهادهای دولتی قرار داشته و در این مدت، این صنعت رشد قابل توجهی را تجربه کرده است و توانسته نیازهای میلیون‌ها ایرانی را در سراسر کشور تامین کند.

به همین دلیل، تغییر مرجع نظارتی یا تحمیل فرآیندهای مجوزدهی مضاعف، تنها موجب اختلال در سیستمی خواهد شد که امروز به درستی فعالیت می‌کند و نقشی موثر در رفاه مردم و ایجاد اشتغال دارد.

راهکار اصولی، بهره‌گیری از توصیه‌های وزارت راه برای ساماندهی بهتر سفرها در چارچوب پلت‌فرم‌های هوشمند حمل‌ونقل است.